การแบ่งประเภทของป้ายทะเบียนรถในประเทศไทยมีหลักเกณฑ์มาจากลักษณะการใช้งานและประเภทของรถ ซึ่งสามารถสังเกตได้จากสีพื้นป้ายและสีของตัวอักษร โดยข้อมูลนี้อ้างอิงจากประกาศกรมการขนส่งทางบก ซึ่งเป็นหน่วยงานหลักในการกำกับดูแลและออกใบอนุญาตการใช้รถ
1. ป้ายทะเบียนพื้นขาว ตัวอักษรสีดำ
ประเภทรถ: รถยนต์นั่งส่วนบุคคลไม่เกิน 7 คน (รถเก๋ง, รถยนต์อเนกประสงค์, รถกระบะ 4 ประตู) และรถจักรยานยนต์ส่วนบุคคล
ความหมาย: รถที่จดทะเบียนเพื่อการใช้งานส่วนตัว ไม่ใช่เพื่อการรับจ้างหรือเชิงพาณิชย์
ข้อควรระวัง: รถกระบะป้ายขาวดำนี้หากนำไปบรรทุกสิ่งของเพื่อการค้า ถือว่าเป็นการใช้งานผิดประเภท อาจมีโทษตามกฎหมาย
2. ป้ายทะเบียนพื้นขาว ตัวอักษรสีน้ำเงิน
ประเภทรถ: รถยนต์นั่งส่วนบุคคลที่มีที่นั่งเกิน 7 คน (เช่น รถตู้ส่วนบุคคล)
ความหมาย: รถที่จดทะเบียนเพื่อการใช้งานส่วนตัว แต่มีจำนวนที่นั่งมากกว่า 7 ที่นั่ง
ความแตกต่าง: แม้จะเป็นรถตู้เหมือนกัน แต่หากจดทะเบียนเป็นรถตู้ส่วนบุคคลเพื่อใช้ในครอบครัวหรือผู้บริหาร จะใช้ป้ายสีขาว ตัวอักษรสีน้ำเงิน ซึ่งแตกต่างจากรถตู้โดยสารสาธารณะ
3. ป้ายทะเบียนพื้นขาว ตัวอักษรสีเขียว
ประเภทรถ: รถบรรทุกส่วนบุคคล (เช่น รถกระบะตอนเดียว, รถบรรทุกขนาดเล็ก)
ความหมาย: รถที่จดทะเบียนเพื่อใช้ในการขนส่งสินค้าส่วนตัว ไม่ใช่เพื่อการรับจ้าง
ความแตกต่าง: รถกระบะที่ใช้ป้ายสีเขียวนี้จะแตกต่างจากรถกระบะ 4 ประตูที่ใช้ป้ายขาวดำตรงที่สามารถใช้บรรทุกสิ่งของได้ตามกฎหมาย
4. ป้ายทะเบียนกราฟิก (พื้นสีสวยงาม)
ประเภทรถ: รถยนต์นั่งส่วนบุคคลไม่เกิน 7 คน
ความหมาย: เป็นป้ายทะเบียนพิเศษที่ได้มาจากการประมูล โดยมักจะเป็นเลขสวย เลขมงคล หรือเลขที่ต้องการเป็นพิเศษ
ลักษณะเด่น: พื้นป้ายจะมีลวดลายกราฟิกที่แตกต่างกันไปตามแต่ละจังหวัด ซึ่งเป็นสัญลักษณ์หรือสถานที่สำคัญของจังหวัดนั้น ๆ
ข้อดี: นอกจากจะได้เลขที่ต้องการแล้ว ยังถือเป็นป้ายที่ช่วยส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัด และรายได้จากการประมูลยังถูกนำไปใช้ในกองทุนเพื่อความปลอดภัยในการใช้รถใช้ถนน (กปถ.) อีกด้วย
5. ป้ายทะเบียนพื้นสีฟ้า ตัวอักษรสีขาว
ประเภทรถ: รถของคณะผู้แทนทางการทูตและหน่วยงานพิเศษ
ความหมาย: ป้ายประเภทนี้ไม่ได้มีให้เห็นทั่วไปและมีไว้สำหรับรถของบุคคลหรือองค์กรที่มีสถานะพิเศษ
ลักษณะเด่น: มักจะมีตัวอักษรนำหน้าเป็นสัญลักษณ์เฉพาะ เช่น
พ: หน่วยงานพิเศษในสถานทูต
ก: คณะผู้แทนกงสุล
อ: องค์กรระหว่างประเทศ
สรุปตารางเปรียบเทียบ
สีพื้นป้าย | สีตัวอักษร | ประเภทรถ | วัตถุประสงค์การใช้งาน |
ขาว | ดำ | รถยนต์นั่งส่วนบุคคลไม่เกิน 7 คน | ใช้ส่วนตัว |
ขาว | น้ำเงิน | รถยนต์นั่งส่วนบุคคลเกิน 7 คน | ใช้ส่วนตัว |
ขาว | เขียว | รถบรรทุกส่วนบุคคล | ขนส่งสิ่งของส่วนตัว |
กราฟิก | ดำ | รถยนต์นั่งส่วนบุคคลไม่เกิน 7 คน | ใช้ส่วนตัว (ได้จากการประมูลเลขสวย) |
ฟ้า | ขาว | รถของคณะผู้แทนทางการทูต | ใช้ในภารกิจพิเศษตามสถานะ |
นอกเหนือจากประเภทที่กล่าวมาข้างต้น ยังมีป้ายทะเบียนสีอื่น ๆ ที่ใช้สำหรับรถประเภทอื่น ๆ เช่น ป้ายทะเบียนสีเหลือง (รถโดยสารรับจ้าง) หรือป้ายทะเบียนสีแดง (รถที่ยังไม่ได้จดทะเบียนถาวร) ซึ่งแต่ละประเภทก็มีความหมายและการใช้งานที่แตกต่างกันไปเช่นกัน